Waren het vroeger de vetten die ons dik maakten, vandaag de dag zijn het de koolhydraten. Maar is dat eigenlijk wel zo?

Veel diëten focussen zich op het eten van eiwitten en het eten van zo min mogelijk koolhydraten. Gek genoeg zijn de dunste mensen op aarde onder andere vegetariërs en mensen uit de Aziatische cultuur.

Deze mensen staan erom bekend beste hoeveelheden koolhydraten te eten. Waarom kampen ze dan toch vaak niet met overgewicht?

Als we naar koolhydraten kijken kunnen we ze eigenlijk onderverdelen in twee categoriën:

1. Geraffineerde koolhydraten
2. Ongeraffineerde koolhydraten

Bij geraffineerde koolhydraten zijn de granen, waar koolhydraten vandaag de dag vaak uit bestaan, ontdaan van de buitenste zemelen laag en de binnenste kiemlaag. Het resultaat van dit type graan is wit brood, witte pasta en witte rijst.

Doordat het graan geraffineerd (bewerkt) is bevat het vrijwel geen vezels meer.

Vezels zorgen ervoor dat voeding langzamer door ons lichaam verteert wordt, het kost immers meer moeite om de voeding in stukken te knippen. Hierdoor worden de suikers in de voeding langzamer in de bloedbaan vrijgegeven wat resulteert in een lagere glycemische index waar ik zo op terug kom.

Het verschil tussen een vol graan en een ‘wit’ graan is duidelijk zichtbaar.

Aan de andere kant bestaan er ook ongeraffineerde koolhydraten. Daarbij kun je denken aan voorbeelden die je wellicht al kent zoals volkoren brood, bruine rijst, volkoren pasta. Maar ook voorbeelden die je misschien niet direct zou herkennen zoals bonen, linzen en granen als teff, boekweit en emmer.

Wat is nou precies het verschil tussen de geraffineerde en ongeraffineerde koolhydraten?

Het grote verschil zit hem in de zogenaamde Glycemische Index (GI). In 1981 ontdekte David Jenkins van de universiteit van Toronto deze index om te bepalen hoe snel bepaalde voeding suiker in de bloedbaan vrijgeeft.

Hoe sneller de suikers worden vrijgegeven, des te hoger de suikerpiek in je bloed zal zijn en des te meer insuline je lichaam moet aanmaken om deze piek te verwerken. Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de ‘deuren’ van je cellen open gaan staan zodat de suiker kan worden opgenomen.

Te veel insuline is niet goed voor je lichaam omdat je lichaamscellen hier op de lange termijn aan ‘gewend’ raken en lui worden. Zodra de ‘deuren’ van de cellen niet meer opengaan blijft de suiker in je bloedbaan circuleren en richten zo gigantische schade aan in je lichaam.

De medische wereld noemt dit diabetes en mensen met deze ziekte moeten zelf insuline in het lichaam spuiten.

Bovenstaande is achterhaald. De juiste uitleg vind je onderaan dit artikel.

Maar terug naar de Glycemische Index. Hoe lager de GI des te langzamer geeft de voeding suiker af aan de bloedbaan, wat dus goed voor ons is.

Geraffineerde koolhydraten hebben over het algemeen een zeer hoge GI terwijl ongeraffineerde koolhydraten een lagere GI hebben.

Hoe weet je nu wat voor voeding welke GI heeft? Op internet staan talloze indexen maar de enige waarvan ik weet dat die te vertrouwen is, is die van de universiteit van Sydney (Engels). Mocht je echt een Nederlandse lijst willen zien dan kun je die hier vinden.

Weet wel dat ik niet helemaal achter de tekst sta op deze website. Zo is alles met een GI onder de 55 ‘gezond’ wat echt complete onzin is. Twix, Snickers en M&M’s zouden in dat geval gezond zijn… yeah right.

Door logisch na te denken heb je al snel door welke voeding een hoge GI heeft en welke een lage GI.

De GI is dan ook echt geen heiligdom maar dient altijd meer als leidraad naast je gezonde verstand. Als dit allemaal nieuw voor je is kan het in het begin lastig zijn om te onthouden wat een hoge GI heeft en wat niet.

Gaandeweg, als je jezelf een gezonde leefstijl aanmeet, weet je al heel snel of een GI hoog of laag is omdat je het vanzelf gaat voelen zodra je iets eet. Bovendien weet je ook waar je nog meer op moet letten naast de hoogte van de GI.

Als voorbeeld van de GI Index wil ik je de tegenhangers geven van wit brood, aardappelen en ontbijtgranen. Deze tegenhangers hebben dus een lagere GI.

Fruit is ook prima voeding met een lage GI ondanks dat fruit veel suiker bevat. Fruit bevat naast suiker ook veel vezels en zoals ik al had uitgelegd zorgt dat voor een langzamere opname van suiker in de bloedbaan.

De Waarheid Achter de Koolhydraten

Goed, allemaal leuk en aardig dat geklets over GI hier en koolhydraten daar, maar wat is dan de waarheid achter de koolhydraten? Zijn ze nou gezond voor ons en passen ze goed in een vegan lifestyle?

Het korte antwoord is ja en nee.

Het lange antwoord is dat koolhydraten slecht zijn voor onze levensduur. Koolhydraten, ook wel suikers genoemd, zorgen voor een versnelling van het verouderingsproces en bevordert de groei van kanker. In dat opzicht wil je dus zo min mogelijk koolhydraten eten.

Maar net zoals zuurstof onze levensduur ook verkort hebben we zuurstof nodig om te kunnen overleven. Dit geldt ook voor koolhydraten. Zonder koolhydraten kunnen we simpelweg niet functioneren.

Mijn advies is dan ook om het eten van snelle geraffineerde koolhydraten zoveel mogelijk te beperken en al je koolhydraten te halen uit voeding met een lage GI, zoals fruit, groenten, peulvruchten en volle granen.

Zelf eet ik vrijwel geen brood, aardappelen en witte pasta meer wat natuurlijk gigantisch scheelt in de inname van mijn dagelijkse koolhydraten. En dan heb ik het nog niet eens over de desastreuze koolhydraten die zitten in koek, gebak, snoep en gefrituurd voedsel zoals chips etc..

In plaats daarvan eet ik havermout, quinoa, boekweit, teff, zoete aardappel, fruit en peulvruchten zoals linzen en bonen.

Doordat de GI van deze koolhydraten lager is dan brood, rijst, pasta, koek etc. blijft mijn suikerspiegel op peil en heb ik geen last van flauwte of een vals hongergevoel. En doordat ik geen vals hongergevoel heb eet ik zoveel dat mijn lichaam nodig heeft.

Een gevolg hiervan is weer dat ik een ideaal gewicht heb bereikt. Als jij hiermee zou beginnen terwijl je nu nog te zwaar bent, zul je merken dat je vanzelf gewicht gaat verliezen totdat je jouw ideale gewicht hebt bereikt.

Wat Zegt de Wetenschap?

Dat het eten van deze koolhydraten goed voor mijn lijf is ondervind ik niet alleen zelf, het is ook wetenschappelijk en scheikundig aangetoond.

Zo beschrijft Kris Verburgh in zijn boek ‘De voedselzandloper’ dat suiker verschillende kettingreacties in het lichaam veroorzaakt (als ik praat over suiker heb ik voornamelijk over de hoge GI koolhydraten zoals wit brood, witte pasta, koek, snoep etc.).

Ik vertelde al over de aanmaak van insuline maar daarnaast wordt ook zogenaamd IGF aangemaakt (insulin-like growth factor). IGF zorgt ervoor dat weefsel gaat groeien.

Het is logisch dat het lichaam IGF aanmaakt bij het eten van een suikerrijke maaltijd omdat suiker een teken voor het lichaam is dat er voldoende energierijk voedsel voorhanden is. En waar voldoende energierijk voedsel is, kan gegroeid worden.

Uit onderzoek is echter gebleken dat dieren sneller verouderen naarmate ze meer IGF en insuline produceren. En ergens is dat ook logisch.

Groeihormoonachtige stoffen zoals IGF zorgen ervoor dat het metabolisme (je stofwisseling) op volle toeren draait. Des te harder je lichaam op volle toeren draait, des te sneller deze verslijt, net zoals een auto ook zou doen.

Hoezo Facelift?

Maar naast insuline en IGF heeft suiker ook een direct effect op ons lichaam.

Heb je weleens een glas cola omgestoten? Vast wel. Je probeert de tafel snel droog te deppen met een handdoek en al snel plakt de tafel als een gek. Dit komt door de suiker. Suiker heeft namelijk als eigenschap dat het plakt.

Wat je misschien niet wist is dat het niet alleen op tafel plakt maar ook in je lichaam. Zo heeft suiker de neiging om te gaan plakken aan eiwitten waardoor bepaald weefsel stijver kan worden. Een mooi voorbeeld is je huid.

Tuurlijk, een gerimpelde huid hoort bij het ouder worden, maar door o.a. minder suiker te eten voorkom je dat er al op 50 jarige leeftijd zo uit ziet als deze meneer.

Rimpels in je huid ontstaan onder andere doordat het huidweefsel stijver wordt. Eet je gedurende een paar weken minder suikers (koolhydraten met een hoge GI) dan zul je merken dat je huid minder rimpelig zal zijn.. hoezo facelift?

Maar suiker richt naast onschuldige rimpels nog veel meer schade aan in het lichaam. Doordat eiwitten aan elkaar kleven verhoog je de kans op allerlei nare verouderingsziektes zoals reuma, nierproblemen en staar.

Diabetes Type-2

Blijf je toch de slechte koolhydraten eten dan is er een kans dat je uiteindelijk diabetes type-2 gaat ontwikkelen. Deze ziekte is het gevolg van de ravage die suiker aanricht waarbij de bloedsuikerspiegel continu te hoog is doordat de lichaamscellen insuline resistent zijn geworden.

Hierdoor kan de suiker niet goed worden opgenomen, deze zwerft vervolgens door de bloedbaan en richt daar immense schade aan.

Zelf dacht ik altijd dat er een directe relatie bestond tussen suiker en diabetes. Iedereen met overgewicht of obesitas zou in mijn ogen teveel suiker consumeren en daardoor diabetes krijgen.

Zodra je suiker eet schiet je bloedsuikerspiegel omhoog. De suiker in je bloedbaan moet daarom worden opgenomen door de cellen in je lichaam. Alleen het hormoon insuline kan deze cellen ‘open zetten’. Hierdoor kan de suiker worden opgenomen door je lichaamscellen waarna je bloedsuikerspiegel weer naar een normaal niveau daalt.

Het probleem echter bij een dieet met veel bewerkt suiker is dat je bloed constant een hoge bloedsuikerspiegel heeft en er dus constant insuline moet worden aangemaakt door je alvleesklier.

Mijn gedachte was dat op den duur je cellen minder gevoelig zouden zijn voor de insuline waardoor de suiker niet goed meer door je lichaam kan worden opgenomen.

Totdat ik stuitte op wetenschappelijk materiaal dat anders liet zien.

Om dit te begrijpen moet je snappen dat door het eten van zo’n traditioneel dieet met dierlijk voedsel je spieren steeds meer bedekt worden door kleine vetdeeltjes.

Deze vetdeeltjes zorgen er vervolgens voor dat je cellen insuline resistent worden. Zoals je hebt kunnen lezen is insuline nodig om de cellen ‘open te zetten’ en door deze resistentie kan de suiker die in je voeding zit niet meer door je cellen worden opgenomen. Hierdoor bouwt het zich op in je bloed en dat is wat we diabetes noemen.

Een studie met 500.000 mensen toonde aan dat hoe meer koolhydraten men at, des te minder diabetes men kreeg. Terwijl hoe meer vlees men consumeerde, des te meer diabetes men kreeg ⁵ 5. Dietary intake of carbohydrates and risk of type 2 diabetes: the European Prospective Investigation into Cancer-Norfolk study × ⁶ 6. Effect of a diet and exercise intervention on oxidative stress, inflammation and monocyte adhesion in diabetic men × . Het idee dat suiker diabetes veroorzaakt is dus echt onzin.

Dit betekent echter niet dat bewerkte suiker persé goed voor je is. Zoals je in dit artikel kunt lezen zorgt bewerkte suiker voor genoeg problemen en daarnaast bevat het geen voedingsstoffen.

Maar het is belangrijk om te weten dat suiker niet zorgt voor ontstekingen in het lichaam en geen plaque afzet in je aderen, iets dat dierlijk voedsel wel doet. De slimme vlees -en zuivelindustrieën hebben het voor elkaar gekregen om alle aandacht de afgelopen jaren te vestigen op suiker waardoor de aandacht op de echte boosdoener – vlees en zuivel – verslapt is.

Dit is zeer belangrijk om te onthouden.

photo credit:

Summer fruit salad ingredients, strawberry, blackberry, cherry via photopin (license)
Spreadable Twix 1 via photopin (license)
phnom penh via photopin (license)
food market via photopin (license)

[1] ‘De voedselzandloper’ door Kris Verburgh, principe 1: Suikers (koolhydraten) zijn niet ongezond: ze zijn zeer ongezond, pagina 45 t/m 67