Het was in de zomer van 2012 toen ik tijdens een fietstocht van Amersfoort naar Istanbul een ‘aha-moment’ beleefde dat mijn leven voorgoed veranderde.

Fietsend langs de Donau in Roemenië kwamen we bij een camping aan waar we ons kamp opzette voor de nacht.

Het was absoluut het mooiste stuk tot nu toe van onze tocht. Rechts van ons de prachtige Donau en links van ons hoge bergpieken en een weg die ons al slingerend dichterbij onze eindbestemming zou brengen.

Fietstocht naar Istanbul

We waren inmiddels een goede 5 weken onderweg en voor mijn reis begon had ik van mijn goede vriend Jelle Derckx het boek The 7 Habits of Highly Effective People gekregen.

Op de een of andere manier was ik nog niet begonnen in het boek, maar op die bewuste avond bij de Donau besloot ik het boek open te slaan.

Wat er toen gebeurde veranderde mijn manier van denken voorgoed. En deze ervaring wil ik in dit artikel graag met jou delen.

De Kracht van een Paradigma

Het woord paradigma komt uit het Grieks. In eerste instantie was het een wetenschappelijke term, maar vandaag de dag wordt de term steeds meer gebruikt als een model, theorie, perceptie, aanname of referentiekader.

Je kunt een paradigma beschrijven als een manier waarop wij de wereld zien – niet in de zin hoe we de wereld visueel zien, maar in de zin hoe we deze wereld ervaren, begrijpen en interpreteren.

Een makkelijke manier om te begrijpen wat ik bedoel is om een paradigma te zien als een landkaart. Iedereen snapt dat een landkaart niet hetzelfde is als de daadwerkelijke wereld, het is slechts een weergave van die wereld met hier en daar een aanwijzing waar je iets kunt vinden.

Dus stel je voor dat je naar een populair vegan tentje wilt gaan in Amsterdam. Je telefoon is net gejat dus je moet het doen met een ouderwetse stratenkaart. Maar stel nou dat de naam van de stad verkeerd gedrukt is op de kaart. In plaats van de kaart van Amsterdam in je handen te hebben, heb je die van Amersfoort. Echter door een drukfout staat er op de kaart ‘Amsterdam’.

Mentale kaartKun je de frustratie voorstellen waar je doorheen gaat als je op zoek gaat naar dat vegan lunchplekje met behulp van deze verkeerde kaart?

Je zou je gedrag kunnen aanpassen – sneller lopen, beter de kaart proberen te lezen, systematisch je plek op de kaart proberen te vinden. Je moeite brengt je alleen maar sneller naar de verkeerde plek.

Je zou ook je houding kunnen aanpassen. “Denk positief Maik!” Dit brengt je nog steeds niet op de plek waar je moet zijn. De grondslag van je probleem heeft niets te maken met je houding of gedrag maar met het feit dat je de verkeerde kaart hebt.

Als je wel de juiste kaart zou hebben komen doorzettingsvermogen en positief denken uiteraard goed van pas. Maar het belangrijkste is dat je op de eerste plaats de juiste kaart hebt.

Mijn ‘Aha’ Moment

Iedereen van ons heeft tal van deze ‘kaarten’ in onze gedachten en deze kaarten kunnen worden onderverdeeld in twee categorieën: kaarten van dingen zoals ze zijn, oftewel de realiteit, en kaarten van hoe dingen zouden MOETEN zijn, oftewel onze waardes.

We interpreteren alles dat we ervaren door deze mentale ‘kaarten’. Zelden vragen we ons af hoe accuraat deze mentale ‘kaarten’ eigenlijk zijn. Sterker nog, we zijn ons vaak niet eens bewust dat we deze mentale ‘kaarten’ hebben. We gaan er simpelweg vanuit dat de manier waarop wij de dingen zien ook de manier is waarop de dingen echt zijn of zouden moeten zijn.

Onze houding en ons gedrag komt voort uit deze aannames. De manier waarop wij dingen zien is de manier waarop wij denken en ons gedragen.

Voordat ik verder ga wil ik je meenemen naar het ‘aha’ moment dat ik had op die camping die geklemd zat tussen de Donau en die hoge bergtoppen.

Kijk eens 10 seconden naar het plaatje hieronder:

young-lady

Gedaan? Super! Kijk vervolgens naar het volgende plaatje en beschrijf me wat je ziet:

Zie je een vrouw? Hoe oud denk je dat ze is? Hoe ziet ze eruit? Wat heeft ze aan? Wat voor identiteit zou ze hebben?

De vrouw die je in het tweede plaatje ziet zul je waarschijnlijk beschrijven als een knappe jongedame van rond de 25 jaar oud. Elegant gekleed met een mooi spits neusje. Als je een vrijgezelle man zou zijn zou je waarschijnlijk een match proberen te krijgen op Tinder.

Maar wat nou als ik je vertelde dat je het compleet mis hebt? Wat als ik je vertelde dat de vrouw die je in het plaatje ziet een vrouw tussen de 60 en 70 jaar oud is, met een grote neus en die lijkt op een heks?

Wie heeft er hier gelijk? Jij of ik? Kijk nog eens goed naar het tweede plaatje. Zie je de oude vrouw? Zie je haar grote gebogen neus en haar sjaal die lijkt op een bontkraag?

Als we in elkaar aanwezigheid zouden zijn zou ik je kunnen uitleggen wat ik bedoel, wat ik zie. Aangezien dat niet gaat via het internet vraag ik je om hier te klikken om naar onderstaand plaatje te gaan. Kom vervolgens weer hier terug en kijk nog eens naar het tweede plaatje.

Stephen Covey kwam in aanraking met dit experiment tijdens zijn studie aan de Harvard Business School. En zijn instructeur gebruikte dit experiment om te laten zien dat twee mensen hetzelfde kunnen zien, het oneens met elkaar kunnen zijn en toch allebei gelijk kunnen hebben.

Paradigma’s zijn de Bron van ons Gedrag

Grote kans dat jij in het tweede plaatje het mooie petit meisje zag. Dit kwam doordat je 10 seconden geconditioneerd werd door het eerste plaatje waarin een jonge vrouw te zien was. Had ik je het plaatje van de oude vrouw eerst laten zien dan is de kans groot dat je een oude vrouw in het tweede plaatje zag.

Het experiment laat zien hoe krachtig conditionering is in hoe wij de wereld zien en ervaren. En hoe diepgeworteld dit zit in ons bestaan. Als 10 seconden al zo’n impact heeft op hoe we de dingen zien, kun je nagaan wat een conditionering van een leven lang met je doet.

De invloeden in ons leven – onze familie, school, kerk, werkomgeving, vrienden en de huidige sociale paradigma’s – hebben allemaal stilletjes een impact op ons en op de manier waarop onze mentale ‘kaarten’ worden opgebouwd.

Het laat ook zien dat deze paradigma’s de bron zijn van ons gedrag en onze houding. Iedereen van ons denkt dat we alles objectief bekijken, maar dit is niet het geval. We zien de wereld niet zoals deze is, maar zoals wij zijn, of zoals wij geconditioneerd zijn om de wereld te zien.

Uiteraard zijn er ook feiten, zoals de getekende lijnen van de plaatjes. En iedereen zal deze feiten ook erkennen. Toch kan ieders interpretatie van deze lijnen anders zijn afhankelijk van de ervaringen en conditioneringen die de betreffende persoon heeft ondergaan.

Des te meer we ons bewust zijn van onze basis paradigma’s, mentale ‘kaarten’ en aannames, en in hoeverre we zijn beïnvloed door onze ervaringen en conditionering, des te meer verantwoordelijkheid we kunnen nemen voor die paradigma’s.

We kunnen ze onderzoeken, ze testen met de realiteit, luisteren naar anderen en openstaan voor de perceptie van anderen waardoor we een beter zicht krijgen op het grote plaatje en daardoor een objectievere kijk zullen ontwikkelen.

Voordat Jessica en ik onze fietstocht begonnen naar Istanbul was de paradigma verschuiving omtrent voeding voor mij al ingezet. Bij het zien van de documentaire Food Inc. zag ik ineens ook iets van een oude vrouw in het plaatje, ondanks dat ik altijd de jonge vrouw had gezien.

Het zette me aan het denken en tijdens die bewuste avond toen ik het boek van Stephen Covey opensloeg en begon te lezen aan de Donau in Roemenië onder een heldere sterrennacht had ik mijn ‘aha’ moment.

Het ‘aha’ moment is misschien wel de grootste kracht van een paradigma verschuiving en wellicht had jij bij bovenstaand experiment ook zo’n ‘aha’ beleving.

En dat is precies wat ik wil bereiken met dit artikel, dat je gaat inzien dat je de wereld om je heen op verschillende manieren kunt bekijken.

Zie je de oude vrouw nu? Klik hier om weer terug te gaan naar waar je gebleven was.

Hoe Kunnen We Dit Vertalen Naar Vegan?

Voordat ik als vegan door het leven ging was ik de grootste carnivoor die er bestond. Ik groeide op met vlees, zuivel, wit meel, suiker, boter, snoep, koek, frisdrank en ga zo maar door.

Ik werkte notabene op de slagerij afdeling van onze lokale C1000 en ik vond het geweldig.

Mijn perceptie in die tijd was dat het slachten en gebruiken van dieren er nou eenmaal bij hoorde. 

Daarbij dacht ik geen moment aan door wat voor hel de dieren hebben moeten gaan voordat ik kon beginnen aan mijn geliefde gourmetavond waarbij ik bij wijze van spreken vlees met de kilo’s naar binnen werkte.

Zonder dat mijn ouders, school, vriendjes, sportclubs, familie en andere omgeving zich daar bewust van waren werd ik geconditioneerd om dergelijk voedsel te consumeren.

Iemand die dit soort voedsel niet at was in mijn ogen maar raar en vreemd. Net zoals jij het misschien raar vond toen ik begon over die oude vrouw in het tweede plaatje. Je kon lullen wat je wilde, maar mijn brein was zo geconditioneerd dat het eten van dierlijk voedsel een vereiste was voor de mens dat er geen speld tussen te krijgen was.

Wellicht ben jij ook (nog) zo’n iemand of misschien ken je wel iemand die er zo over denkt.

Laten we daarom eens kijken naar de feiten zoals deze wetenschappelijk onderbouwd zijn aangetoond:

  • Het eten van dierlijk -en bewerkt voedsel is sterk gelinkt aan welvaartsziektes 1 1. http://www.whatthehealthfilm.com/facts/ ×
  • Meer dan 6 miljoen dieren worden wereldwijd per uur geslacht voor voedsel 2 2. http://www.adaptt.org/ ×
  • Het eten van dierlijk voedsel is de grootste veroorzaker van onze klimaatcrisis 3 3. http://www.cowspiracy.com/facts/ ×

En ondanks dat deze feiten er al jaren zijn zien veel mensen ze niet omdat ze simpelweg niet in die richting kijken (net zoals ik deed).

Niet elke paradigma verschuiving gaat zo snel als het plaatje met de jonge en oude vrouw. Sterker nog, de meeste paradigma verschuivingen kosten veel tijd zoals de verandering van gedachten dat de aarde om de zon draait en niet andersom. Maar ze kunnen absoluut een revolutie veroorzaken, zoals ik ook verwacht met het vegan paradigma.

Laat dit artikel daarom de basis vormen voor het verschuiven van jouw basis paradigma’s, het feit dat er ook andere brillen zijn waardoor je naar de wereld kunt kijken. Als je dit eenmaal doorhebt kun je ook sneller zien dat er ook andere manieren zijn om bijvoorbeeld te eten en te leven.

En deel dit met iedereen waarvan je denkt dat ze een paradigma verschuiving kunnen gebruiken 🙂

Over Maik Süter

Ik at een halve kilo vlees per dag en werkte in een slagerij, maar sinds eind 2012 ga ik als vegetariër door het leven (en sinds 2015 als veganist). Sindsdien heb ik tonnen energie, ben ik 7 kilo afgevallen en draag ik bij aan een betere wereld. Nu probeer ik andere mensen te inspireren om ook deze lifestyle te leven.

11 reacties voeg reactie toe

  1. Jaa.. en zo is het 🙂 goed ge- en beschreven!

    Wat een avontuur was die fietsreis zeg! Ik zou het zo weer doen 🙂
    Net als dit avontuur trouwens.. #GoVegan

  2. Bijkomend ‘voordeel’, als je het zo kunt noemen tenminste, is dat je gevoeliger wordt voor dierenleed als je ze niet meer eet. Daar lees je zo weinig over omdat het zo subtiel is. Ten eerste eet je met het vlees ook de stress- en angsthormonen die het dier voelde in het slachthuis. Niet moeilijk dat je door jarenlang vlees op je bord hoge bloeddruk krijgt! Ten tweede, je lichaam en ziel komen op een hoger niveau, een fijnere frequentie als je alleen plantaardig eet. Wij zijn zielen met een lichaam toch?
    Daarom ook dat vleeseters ons niet begrijpen, ze kunnen het niet voelen! Zo simpel is het!

    • De voordelen die je beschrijft kloppen zeker, maar vergeet niet dat ik ook ooit een die-hard vleeseter was. Ik zag alleen maar het jonge meisje in het plaatje. Iedereen die mij probeerde te overtuigen dat er ook een oude vrouw te zien was (de veganisten) waren maar raar. Tot het moment dat ik óók de oude vrouw zag en er geen weg meer terug was.

      Dat vleeseters ‘ons’ niet begrijpen klopt dus niet helemaal. Je kunt beter zeggen dat vleeseters de oude vrouw nog niet hebben kunnen spotten in het plaatje en daardoor kunnen ze het inderdaad niet voelen.

      Maar ik weet zeker dat er in iedere vleeseter een compassievolle planteneter schuilt die zich hopelijk ooit eens openbaart 🙂

  3. Maik, je laat met jouw verhaal perfect de kracht van een paradigma zien. Die drie sites sites/ films laten maar één kant zien, wat nu jouw kant is geworden.
    Is daardoor jouw zienswijze wel reëel? Of zit je nu vast in je nieuwe zienswijze….
    De kunst is om bóven de paradigma’s uit te komen en het geheel te overzien.
    Er zijn meerdere blogposts die haarfijn, met gedegen wetenschappelijke achtergrond, uitleggen wat klopt en wat niet klopt aan de films.
    Onderzoek alles, en behoud het goede.

    • Bedankt voor het compliment Aldert. Zoals ik in de reactie hierboven al heb gezegd heb ik beide kanten van het verhaal mogen ervaren waardoor ik zeker het geheel nog kan overzien. Ik ben het met je eens dat je bevooroordeeld bent als je in een bepaalde zienswijze gelooft en in zekere zin zal ik dit ook doen.

      Dat er aan de films dingen schorren klopt ook, maar er schort nog véél meer aan de industrieën die nu massaal ons (dierlijke) voedsel produceren. Daarnaast is het wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat volwaardig plantaardig eten een van de beste dingen is die je kunt doen voor je gezondheid en ons milieu niet meer te ontkennen, ondanks dat het nog niet via de gangbare media geventileerd wordt.

      Misschien is het daarom beter om mijn zienswijze voor waar aan te nemen totdat het tegendeel bewezen is? Feit is dat er dan tot die tijd in ieder geval miljarden dieren wereldwijd niet meer hoeven te lijden.

  4. Prachtig omschreven,
    ik inmiddels 62 jaar, geboren en getogen op een boerderij tussen lieve koeien, varkens en 16.000 mesthanen, eet al vanaf mijn 4e jaar nooit geen vlees of vis, ik gruwel er van, er moet ooit iets ziin gebeurd, weet ook niet wat, nooit geen spijt van gehad, ook niet van een frikandel, zou niet weten hoe die smaakt, zelfs de vegetarische kipstukjes krijg ik absoluut niet gegeten, soms voel ik me extreem, maar ook trots, verschrikkelijk al dat dierenleed, dier voelt net zoveel als de mens, wanneer houdt het eens op…..dierenleed…de mens, een verschrikkelijk wezen op dit gebied !! Nell

  5. Een mooi verslag en stof tot nadenken. Een tijd geleden ben ik flexitariër geworden,eet nu steeds minder “vlees” tussen aanhalingstekens. Want wat ik er mis in deze hele mooie AHA bespreking is de vis. Ook dat is vlees. Er zijn nog steeds landen waar jagen op z.g. wilde dieren gebeurd en iedereen roept ach en wee, zo ook op het dierenleed bij slachthuizen
    Maar hoe zit dat met vissen? Dat wordt nog steeds als een “sport” gezien. Stel je voor dat jij een heerlijk klein hapje van iets voor je neus krijgt ( want het moet in zijn geheel in je mond passen ) en wanneer je hapt zit er opeens een dikke spijker diep in je gehemelte geprint, want dat is te vergelijken met een vishaak in een vissehgehemelte of een harpoen in je zij. Mensen er omheen roepen zo hard ze hunnen PRACHTIG, GOED GEDAAN en jij hangt daar met die spijker in je gehemelte te stikken. Dat noemt men nog steeds “sport” maar ook een vis is vlees.
    Sorry voor dit lange verhaal en het is niet persoonlijk bedoeld voor jou als vegan, maar is het mogelijk om ook meer aandacht aan vissenleed te besteden? Dank je wel,ik ben enthousiast over je verhaal, groetjes Kuka

Laat Een Reactie Achter